بررسی روشمند باستان شناختی تپه ی باستانی تُمب خَرگ واقع در شهرستان رودبار جنوب، استان کرمان

چکیده: در محدوده ی شهرستان رودبار جنوب، وابسته به حوزه ی درون فرهنگی هلیل رود، تپه ها و مکان های باستانی بسیار زیادی متعلق به دوره های گوناگون فرهنگی از دوره های پیش از تاریخ تا دوره ی اسلامی، وجود دارد. یکی از این مکان ها، تپه ی باستانی موسوم به تمب خرگ واقع در روستای مختارآباد می باشد که در فاصله ی حدود 25 کیلومتری غرب شهر اسلام آباد، مرکز شهرستان رودبار جنوب، قرار دارد. مطالعه ی داده های سطحی این تپه با هدف اولیه ی بازسازی تاریخ استقرار آن، نیازمند روشی بود که تمامی بخش های مختلف تپه را در برگرفته و در عین کارآمدی، بر اصول آماری نیز مبتنی باشد. بدین منظور، پس از تهیه ی نقشه ی توپوگرافی تپه و شبکه بندی نقشه به مربع های 10متر×10متر، با روش نمونه برداری تصادفی ساده، 10% مربع-ها انتخاب شدند. برای نمونه گیری از مواد فرهنگی موجود در یکان های (مربع های) انتخاب شده، شیوه ی نمونه برداری روشمند به کاربسته شد که در آن تمامی مواد فرهنگی موجود در هر یکان جمع آوری می شوند. طی این شیوه شمار 51250 قطعه سفال فرادست آمد. برای مطالعه ی این شمار انبوه، از شیوه ی کدگزاری بهره گرفته شد که در عین کآرامدی و دقت از سرعت بالایی نیز برخوردار است و همزمان هزینه ی کم تری را نیز تحمیل می کند؛ در این شیوه سفال ها به صورت گروهی و بر بنیاد همانندی ها و ویژگی های مشترکشان توصیف و طبقه بندی می شوند. بر بنیاد مطالعه ی نمونه های سفالی به دست آمده و مقایسه ی گونه شناختی آن ها، می توان گفت که استقرار در تپه ی باستانی تمب خرگ، از اوایل سده ی هشتم پ.م. آغاز شده و تا سده-های میانی هجری ادامه یافته است؛ در ضمن وجود چند قطعه سفال خاکستری منقوش، قدمت استقرار در این تپه را به هزاره ی سوم پ.م. می رساند. واژگان کلیدی: شهرستان رودبار جنوب، تمب خرگ، بررسی روشمند باستان شناختی، سفال، کدگزاری، دوره ی تاریخی